Leven met een visuele handicap is allerminst vanzelfsprekend. Dat ondervindt u elke dag opnieuw. Eerst is er de harde diagnose door de oogarts, gevolgd door behandelingen, het verdriet of de woede wanneer bepaalde dagelijkse handelingen onmogelijk zijn geworden, het onbegrip van de mensen uit de omgeving, enz.
Toch mag u niet bij de pakken blijven zitten! Door bepaalde vaardigheden aan te leren en de juiste ondersteunende diensten aan te spreken, leert u omgaan met uw handicap en stap voor stap terug zelfstandig door het leven te gaan.
Bij de Brailleliga weten we maar al te goed hoe moeilijk het kan zijn, maar we weten ook hoe we u kunnen ondersteunen, kennen uw rechten en kunnen u adviseren over aangepaste hulpmiddelen die u het leven een stuk gemakkelijker kunnen maken. Met de hulp van onze medewerkers kan u nieuwe vaardigheden onder de knie krijgen en zelfs uw professionele carrière bijsturen. Het is misschien zelfs interessant dat mensen in uw omgeving alert worden gemaakt voor uw handicap. Via de Brailleliga kan u bovendien ook ervaringen uitwisselen met andere slechtziende personen.
We hebben deze gids samengesteld om u alvast op weg te helpen. Daarbij reiken we u een brede waaier aan oplossingen aan, zodat u een nieuw leven kan opbouwen. Ontdek het overzicht van mogelijke diensten en tegemoetkomingen waar u recht op heeft en een hele reeks handige tips.
Uiteraard is dit alles makkelijker gezegd dan gedaan. Daarom staan de medewerkers van de Brailleliga steeds voor u klaar, om u bij elke stap gratis te ondersteunen.
De Brailleliga denkt uiteraard ook aan de jongeren!Voor hen gaat het niet zozeer om een nieuw leven, maar veeleer om het opgroeien met een visuele handicap. De wereld ontdekken is een hele onderneming voor elk kind en elke adolescent, zeker wanneer die slechtziend zijn! Jongeren en de mensen in hun omgeving kunnen rekenen op de steun van de Brailleliga om obstakels die verband houden met hun handicap, te overwinnen en als elke andere persoon door het leven te leren gaan.
Slechtziende personen hebben ook na correctie met een bril of lenzen, of zelfs na een oogoperatie, een beperkt zicht. Ze zien slechts gedeeltelijk wat zich in hun omgeving afspeelt en ondervinden dus grote moeilijkheden bij het uitvoeren van alledaagse handelingen. Afhankelijk van de aard van de visuele handicap, zullen slechtziende personen moeite hebben om zich te verplaatsen, te lezen, te schrijven, te koken of mensen te herkennen.
Een wazig, kleurloos, vervormd of gedeeltelijk zicht... Omdat er vele visuele aandoeningen bestaan, zijn er ook evenveel verschillende vormen van 'slecht zien'. Zo kan bij de ene persoon het perifere zicht aangetast zijn, terwijl bij de andere persoon het centrale gezichtsveld is aangetast.Bovendien kunnen de visuele problemen die men ondervindt, variëren naargelang de situatie: licht, vermoeidheid, de uit te voeren taak, enz. Sommige slechtziende personen slagen erin te lezen, maar kunnen zich moeilijk oriënteren. Anderen kunnen amper iemand herkennen, maar kunnen zich dan weer vlot verplaatsen.Deze paradoxale situaties leiden vaak tot onbegrip of ongeloof bij mensen die goed zien. Het is dan ook belangrijk hen duidelijk te maken wat uw handicap inhoudt.
L M D (leeftijdsgebonden maculadegeneratie) is een aandoening die het centrale gezichtsveld aantast en alledaagse activiteiten bemoeilijkt (televisie kijken, naaien, lezen of gezichten herkennen). Aanvankelijk treft de aandoening slechts één oog. Aangezien het gezonde oog het slechte zicht van het andere oog compenseert, blijft de aandoening lange tijd onopgemerkt. Wanneer beide ogen aangetast raken, krijgt de patiënt in eerste instantie een vervormd beeld te zien, gevolgd door een zwarte vlek in het midden van het gezichtsveld.
Glaucoom is een aandoening die pijnloos en aanvankelijk ongemerkt het zicht aantast. Patiënten verliezen langzaam maar zeker hun gezichtsvermogen, eerst langs de randen van het gezichtsveld en uiteindelijk ook het centrale gedeelte. In een vergevorderd stadium lijkt het voor glaucoompatiënten alsof ze door een koker kijken. Wie aan glaucoom lijdt, ziet slechts een erg klein deel van de omgeving. Glaucoompatiënten merken obstakels op hun weg niet langer op, hebben het moeilijk om zich te oriënteren en zien niet wat zich naast hen afspeelt. Lezen lukt wel nog.
Diabetische retinopathie treedt op wanneer een teveel aan suiker in het bloed de kleine bloedvaatjes naar het netvlies beschadigt. Het zicht wordt minder scherp en er duiken zwarte of heldere vlekken op in het gezichtsveld. Daardoor ondervindt de patiënt moeilijkheden bij tal van alledaagse handelingen en verplaatsingen.
Cataract is te wijten aan een vertroebeling van de lens en uit zich in een permanent wazig zicht. Daardoor wordt het moeilijk om te lezen en details en kleuren te onderscheiden. Door de lens te vervangen door een prothese, kan men doorgaans opnieuw een scherp zicht krijgen. De ingreep kan echter niet altijd worden uitgevoerd.
Deze genetische en erfelijke aandoening tast de staafjes en kegeltjes aan die van cruciaal belang zijn om onder meer licht, details en kleuren te kunnen waarnemen. De aandoening tast beetje bij beetje beide ogen aan. Het gezichtsveld wordt steeds kleiner en de persoon gaat almaar minder kleuren kunnen onderscheiden. Het wordt voor de patiënt almaar moeilijker om bij schemerlicht te zien. Uiteindelijk wordt de persoon volledig blind.
Zware bijziendheid is te wijten aan een te lange oogbol. Als gevolg van deze misvorming valt het brandpunt van het beeld vóór het netvlies, in plaats van erop. Vormen in de verte lijken wazig en worden moeilijk herkend. Ook lezen wordt moeilijker. De aandoening kan ook toe te schrijven zijn aan letsels achterin het oog, en kan leiden tot netvliesloslating, waardoor een groot deel van het gezichtsveld verloren kan gaan.
Een visuele handicap beïnvloedt alle aspecten van het leven. Maar er bestaan oplossingen die in de volgende hoofdstukken worden toegelicht.
Deze oplossingen vereisen echter de medewerking van de personen in uw omgeving. Aangezien u erg weinig ziet, wordt uw zelfstandigheid sterk aan banden gelegd, wat de relatie met uw naasten ongetwijfeld op de proef stelt. Terwijl bepaalde personen zonder twijfel positief reageren, willen anderen het probleem misschien nog niet onder ogen zien of begrijpen ze niet altijd wat de handicap inhoudt. Heeft u het iedereen al uitgelegd? Neen... het is niet eenvoudig om erover te spreken. Toch zult u, door die stap te zetten, minder vaak op onbegrip van anderen stuiten. Zo zal uw buurvrouw begrijpen waarom u haar niet meteen herkent en zal ze u in het vervolg met duidelijke stem aanspreken. Wanneer u per ongeluk tegen iemand aanbotst, zal die persoon het u niet kwalijk nemen. En wanneer u boodschappen doet, zal men u sneller een handje helpen. Bovendien hebben ook alle andere personen met een handicap er baat bij dat u over uw aandoening praat. We moeten de samenleving meer inclusief maken. Hoe beter het grote publiek geïnformeerd is, hoe beter 'anderen' aanvaard zullen worden.
De 61-jarige Paul lijdt aan retinitis pigmentosa.
"Het is me al verscheidene keren overkomen dat de mensen denken dat ik komedie speel. Zo was ik op een dag aan het lezen op de tram. Toen we mijn halte naderden, borg ik mijn boekje op, vouwde ik mijn witte stok open en maakte ik me op om uit te stappen.Op dat moment zei één van de passagiers me: 'Je hoeft geen komedie te spelen!''Valse blinde!' riep hij me nog na toen ik de tram was uitgestapt. Dat is erg pijnlijk. Soms aarzel ik om mijn boek open te slaan of op mijn gsm te kijken, om dergelijke reacties niet uit te lokken. Als het even kan, tracht ik mijn situatie uit te leggen. En dat helpt echt! Toch is het niet altijd fijn zichzelf te moeten verantwoorden. Daar is overigens geen enkele reden toe!"
Dominique, 52 jaar.
”Toen ik slechtziend werd, verloor ik m'n status. Plots was ik geen dokter meer, maar een persoon met een handicap. Ook mijn kinderen, die op dat moment adolescent waren, konden dit eerst moeilijk aanvaarden. Beetje bij beetje zijn ze het toch beginnen te begrijpen. Maar pas wanneer ik hulp heb gezocht bij de Brailleliga is de ommekeer ontstaan! Voordien dacht mijn familie dat ik overdreef. Vandaag gaat het beter, maar ik denk dat ze zich niet altijd kunnen inbeelden hoe moeilijk het is om slechtziend te zijn. Met vreemden is het nog moeilijker. Hoe vaak heb ik op café niet moeten aanhoren “Voor een slechtziende kan ze nog goed het glas heffen!”? Eigenlijk hangt het af van de omgeving, de mentaliteit... er zijn ook mensen die aandachtig zijn en me helpen als ze mijn witte stok opmerken.”
Opdat uw handicap het goede verloop van de dagelijkse bezigheden van u en uw naasten minder in de weg zou staan, is het belangrijk even stil te staan bij een aantal van uw gewoonten. Die denkoefening is zonder twijfel moeilijk, maar stelt u in staat om uw dagelijkse bezigheden te herzien, nieuwe hobby's te ontdekken of zelfs een nieuwe job te zoeken. Door nieuwe vaardigheden aan te leren, uw andere zintuigen zo goed mogelijk te benutten, door de juiste hulpmiddelen te gebruiken en door enige creativiteit aan de dag te leggen, is het zeker mogelijk zich aan de nieuwe situatie aan te passen. Uiteraard kan u daarvoor alle hulp en aandacht gebruiken van naasten en professionals.
U kan uw naasten voorstellen een sensibiliseringssessie te volgen bij de Brailleliga.Tijdens de sessie krijgen ze uitleg over de gevolgen van de verschillende visuele aandoeningen. De deelnemers worden uitgenodigd zich in de plaats van personen met een visuele handicap te stellen, krijgen advies inzake alledaagse handelingen en kunnen vragen stellen, zonder taboes.
Mariana, 46 jaar.
“Sinds ik slechtziend ben, kan ik me moeilijker uit de slag trekken, maar zijn m'n relaties niet veranderd.Integendeel, ik kan evengoed een beroep doen op m'n zoon als op m'n echtgenoot. Iedereen staat me bij met raad! Ik ben echt goed omringd...”
Om zicht te krijgen op de evolutie van uw visuele handicap, is de opvolging door een oogarts van cruciaal belang. In functie van de visuele problemen die u ondervindt, kan een gespecialiseerde optieker u op aanbeveling van de oogarts ook helpen om een goede zonnebril of een bril met de gepaste sterkte te vinden. Bij de Brailleliga staan maatschappelijk assistenten, jobcoaches, orthoptisten, ergotherapeuten en tal van andere professionals voor u klaar! Zij kunnen u helpen om uw rechten te laten gelden, leren u hoe u zich in alle veiligheid kunt verplaatsen, adviseren u over hulpmiddelen, over de optimale soort verlichting voor het uitvoeren van uw dagelijkse taken of over het bijsturen van uw professionele loopbaan. U leest er alles over in de volgende hoofdstukken!
Wie met een visuele handicap kampt, ondervindt problemen om zich te verplaatsen, werk te vinden en alledaagse handelingen uit te voeren. Aangepast materiaal kan bovendien erg prijzig zijn. Daarom bieden federale, gewestelijke, provinciale en gemeentelijke instanties een aantal voordelen of tegemoetkomingen aan. Deze worden echter niet systematisch toegekend, en de toekenningsprocedures zijn vrij omslachtig.Gelukkig staan de maatschappelijk assistenten van de Brailleliga voor u klaar. Zij maken u wegwijs en bekijken op welke rechten en voordelen u aanspraak kan maken, meerbepaald in functie van het gewest waar u woont. Neem dus zeker contact met hen op! (De contactgegevens vindt u aan het eind van deze gids.)
De Brailleliga helpt zowel blinde als slechtziende personen. Wie zich wil inschrijven, dient in eerste instantie een medisch attest, ingevuld door de oogarts, voor te leggen.Dit document laat toe de ernst van de visuele handicap vast te stellen en te achterhalen op welke diensten van de Brailleliga u aanspraak kunt maken. De diensten van de Brailleliga zijn volledig gratis.
De toegekende voordelen kunnen sterk verschillen van persoon tot persoon.
Naast de medische omstandigheden en de ernst van de handicap worden nog andere criteria in rekening genomen: de leeftijd, inkomsten, woonplaats, thuissituatie, en dergelijke meer. Er spelen dus heel wat factoren mee. Wij raden u ten zeerste aan om, voor het indienen van een aanvraag bij de bevoegde instanties, een maatschappelijk assistent te raadplegen.
Hieronder vindt u een niet-exhaustieve lijst met tegemoetkomingen waarop u, naargelang uw situatie, recht op kunt hebben.
Inkomensvervangende tegemoetkoming
Deze tegemoetkoming wordt toegekend aan personen van 21 tot 65 jaar waarvoor de medische expertise van de FOD Sociale Zekerheid vastgesteld heeft dat hun fysische of psychische toestand de mogelijkheid beperkt om een inkomen te verwerven. Het gaat om de erkenning van een vermindering van het verdienvermogen tot een derde of minder, vergeleken met een niet-gehandicapte persoon.
Integratietegemoetkoming
Deze tegemoetkoming compenseert het verlies aan autonomie van een persoon met een handicap. Om zich te kunnen integreren in de samenleving en zoals alle anderen door het leven te kunnen gaan, komen personen met een handicap geregeld voor bijkomende kosten te staan. Bijvoorbeeld omdat ze zich moeten beroepen op een dienst familiehulp of aangepaste vervoersdienst zoals Taxibus. Ook hier is een medische expertise van de FOD Sociale Zekerheid nodig om de mate van vermindering van de zelfstandigheid van de persoon met een handicap vast te stellen ten opzichte van een niet-gehandicapte persoon.
De rechten op de integratie- en inkomensvervangende tegemoetkoming worden altijd samen onderzocht.
Tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden
Deze tegemoetkoming wordt toegekend aan 65-plussers met een handicap.
Een fiscaal voordeel kan betrekking hebben op een vermindering op het belastbaar inkomen, op een vermindering van de onroerende voorheffing of op een aantal voordelen bij de aanschaf van een wagen, zoals een BTW-verlaging tot 6% bij die aankoop of herstellingskosten, of een belastingsvrijstelling op de inverkeerstelling. Andere mogelijke sociale voordelen zijn aangepaste tarieven voor gas, elektriciteit of telefoon, of een verhoogde tussenkomst voor gezondheidszorg. Een aantal voordelen worden enkel toegekend op basis van van een erkenning van de handicap, een aantal voordelen worden toegekend als de persoon met een handicap effectief een tegemoetkoming geniet.
Kaarten: een mooi voorbeeld van verleende voordelen aan personen met een handicap
Een nationale kaart voor vermindering openbaar vervoer
Aan de hand van deze kaart kunnen personen, gratis gebruikmaken van de diensten van de NMBS, de M I V B, De Lijn en de TEC.
Begeleiderskaart
Op vertoon van deze kaart hoeft de persoon die u begeleidt niets te betalen bij gebruik van diensten voor openbaar vervoer.
Parkeerkaart
Deze kaart laat onder andere toe om gebruik te maken van parkeerplaatsen voorbehouden aan personen met een handicap.
Opgelet: voor elke kaart bestaan er specifieke toekenningscriteria.Informeer u hierover bij de Sociale dienst van de Brailleliga.
De agentschappen voor personen met een handicap bieden tussenkomsten voor de aanschaf van hulpmiddelen en zorg zoals opvang, dagcentra, enz. Elk gewest beschikt over een eigen agentschap:
• Het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH) in Brussel en Vlaanderen
• (PHARE) in Brussel
• (AVIQ) in Wallonië
• Dienststelle für Personen mit Behinderungen voor het Duitstalig landsgedeelte.
In België kan u enkel in een agentschap ingeschreven worden voor de leeftijd van 65 jaar!De Brailleliga tracht al vele jaren deze vorm van discriminatie te bestrijden. Intussen zit er niets anders op dan tijdig de nodige stappen te ondernemen, voor het te laat is.
Soms hebben kinderen en jongeren met een handicap specifieke hulp of hulpmiddelen nodig in het gewone onderwijs. Enkele voorbeelden hiervan zijn de omzetting van leerboeken of studiemateriaal in braille of grootletterdruk, het gebruik van technische hulpmiddelen zoals een leesloep, enz. Deze hulpmiddelen kunnen via de directeur van de onderwijsinstelling worden aangevraagd bij de cel Speciale Onderwijsleermiddelen van het Agentschap voor Onderwijsdiensten.
Via het Centrum voor LeerlingenBegeleiding (CLB) kan al dan niet een GON-begeleiding worden toegekend. GON staat voor geïntegreerd onderwijs en biedt in functie van de handicap specifieke begeleiding aan voor leerlingen van het kleuter-, lager of secundair onderwijs. Hogescholen en universiteiten beschikken ook over eigen ondersteuningsdiensten voor studenten.
Slechtziende personen hebben mogelijk aangepast materiaal of bijstand nodig om op efficiënte wijze te kunnen werken. Als werkzoekende, werknemer, zelfstandige of jobstudent met een arbeidshandicap, komt u daarom in aanmerking voor enkele tewerstellingsondersteunende maatregelen. Deze maatregelen zoals specifieke hulpmiddelen, een tussenkomst in de verplaatsingskosten, een ondersteuningspremie of een aanpassing van de werkplek kunnen aangevraag worden bij de Dienst Arbeidsbeperking van de VDAB.
Naast de gratis dienstverlening van de Brailleliga kan de organisatie ook financiële steun bieden dankzij fondsen (indien aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan).
• Het Fonds Christophe komt tussen in de aankoop van kleine hulpmiddelen uit de BrailleShop, de winkel voor aangepast materiaal van de Brailleliga.
• Het Fonds Jules Legardien bekostigt de activiteiten om het brailleschrift te leren, zich te leren verplaatsen met de lange witte stok of veilig te leren koken.
• Het Fonds Mélanie Van Sichem (ook wel het 'DAISY-fonds' genoemd) komt tussen in de financiering van spelers voor audioboeken voor 65-plussers die geen financiële steun krijgen van het gewestelijk agentschap.
• Het Fonds Ruthy schenkt personen die zich inschrijven bij de Brailleliga, de eerste witte stok.
Door de erkenning van een handicap kunnen kinderen of jongeren van 0 tot 21 jaar aanspraak maken op een verhoogde kinderbijslag of op andere sociale voordelen zoals een parkeerkaart.
Bij de Brailleliga worden via het Fonds Hubert Ouvry studiebeurzen gegeven aan blinde en slechtziende leerlingen in het Lager en het Bijzonder Onderwijs.
Wanneer u uw gezichtsvermogen verliest en problemen ondervindt bij het uitvoeren van alledaagse handelingen, moet u uw houvast zien terug te vinden. Gelukkig bestaan er oplossingen, die soms erg eenvoudig toe te passen zijn. Aan de hand van onderstaande tips en met de ondersteuning van de begeleiders van de Brailleliga kunt u opnieuw zelfstandig wonen.
Licht
Zorg ervoor dat het licht mooi over de ruimte wordt verspreid, vermijd verblindende lampen, geef – naargelang uw visuele comfort – de voorkeur aan warm of koud licht, gebruik een leeslampje voor precieze handelingen... elk van deze aanpassingen kan uw zicht bevorderen en u toelaten te knutselen, te lezen of op een comfortabele manier te koken, zonder een beroep te moeten doen op aangepast (en vaak duur) materiaal.
Contrast
Koffie in een beige kop, een rood bord op een witte tafel, een donkere zetel tegen een bleke wand... spelen met contrasten helpt u voorwerpen duidelijker te zien. Voor extra duidelijkheid kan gekozen worden voor eenkleurige voorwerpen. U vermijdt immers best voorwerpen of stoffen met bedrukkingen die het zicht kunnen bemoeilijken.
Een keuken, een woonkamer, een bureau...Dit labo lijkt wel een volwaardig appartement.Dankzij deze opstelling kunnen uiteenlopende situaties worden nagebootst en kunnen tests worden uitgevoerd door een deskundige van de Brailleliga. De deskundige zal uw behoeften inzake licht in kaart brengen en enkele aanbevelingen doen om de verlichting en de contrasten te optimaliseren. Dit zal het uitvoeren van uiteenlopende taken thuis of op de werkvloer vergemakkelijken.
Gaat u omwille van uw handicap nooit op restaurant? Lijkt koken voor u een heuse opgave? Misschien krijgt u dankzij de tips in het volgende hoofdstuk opnieuw de smaak te pakken. Een aantal toestellen met geluidssignalen kunnen handig zijn bij het koken. Wist u dat er sprekende keukenweegschalen en maatbekers bestaan?
Met een visuele handicap is een boterham smeren, eten zonder morsen of de voorraden beheren een heuse onderneming die heel wat ervaring vereist. Hier volgen alvast enkele tips.
• Gebruik een kleurrijke handdoek en leg die op uw schouder, opdat u die steeds gemakkelijk kan terugvinden.
• Zet voor het koken alle ingrediënten en benodigdheden klaar.
• Maak gebruik van een groot dienblad om uw werkruimte af te bakenen. Zo voorkomt u dat de schillen en kruimels overal in het rond liggen.
• Gebruik gekleurde snijplanken en een gekleurd servies om voldoende contrast te creëren.
• Maak gebruik van voldoende grote kookpotten om geen kokend water, saus,.. te morsen.
• Laat indien nodig etenswaren uitlekken in een zeef. Als u hete aardappelen afgiet in een zeef, loopt u minder het risico dat u zich daarbij verbrandt.
• Hou de aardappelen na het schillen één voor één onder water en voel systematisch met de vingertoppen of er nog schil aan de aardappel hangt.
• Om kruiden te kunnen doseren, legt u ze best in de palm van uw hand. Daarna kunt u ze aan het gerecht toevoegen.
• Laat reliëfmarkeringen aanbrengen op het kookvuur en de oven, zodat u de temperatuur gemakkelijk kunt instellen.
• Vergeet voorverwarmen! Plaats de schotel eerst koud in de oven en zet de oven daarna pas aan. Zo vermijdt u dat u zich verbrandt.
• Om te vermijden dat er voedsel naast uw bord belandt, kan u eventueel gebruik maken van een bordrand.
• Tot slot is het aangeraden om de etenswaren telkens op dezelfde manier op uw bord te schikken. Leg bijvoorbeeld de aardappelen, rijst of pasta op 3 uur, het vlees op 6 uur en de groenten op 9 uur.
Sprekende horloges of rekenmachines, agenda's met groot lettertype, aangepaste keukentoestellen, kleurendetectoren, gezelschapsspellen in groot formaat... In de BrailleShop vindt u meer dan 500 aangepaste artikelen die u het leven gemakkelijker kunnen maken.De catagolus en prijslijst zijn beschikbaar via www.braille.be, onder de rubriek 'BrailleShop'.
Om voorwerpen snel terug te vinden is het belangrijk de woning zorgvuldig in te richten.Geef elk voorwerp een vaste plaats: sleutels, jas, bril, de etenswaren in de koelkast, de onderhoudsproducten enz. Vraag ook vooral aan de mensen in uw omgeving om de voorwerpen niet van plaats te veranderen.
Een doordachte inrichting van de woning kan ook verwondingen voorkomen. Vraag de mensen in uw omgeving om geen ramen of deuren open te laten staan, alle stoelen onder de tafel te schuiven, geen schoenen, tassen, enz. in de gang te laten slingeren en alle lades en kasten te sluiten. Indien u de tapijten in de woning wenst te behouden, is het aangeraden deze vast te hechten, zodat ze niet verschuiven.
Om het gebruik van huishoudtoestellen te vergemakkelijken, kunnen kleurrijke reliëfmarkeringen worden aangebracht op de standen die u het vaakst gebruikt. Denk maar aan de stand "katoenwas op 40°C" op uw wasmachine, de grillfunctie op uw oven, de aan- en uitknop van de koffiezet of de functie "900 W" van de microgolfoven.
Maak gebruik van een kleurendetector en verschillende manden om de was te sorteren, houd sokken tijdens het wassen bij elkaar met behulp van sokkenhouders en voorzie huishoudtoestellen van zelfklevende reliëfmarkeringen zodat u ze gemakkelijk kan bedienen... één voor één tips die de huishoudelijke taken een stuk gemakkelijker kunnen maken.
Gebruik voor het schoonmaken bij voorkeur een stofzuiger en ga minutieus te werk. Beeld u in dat de vloer is opgedeeld in vierkante vlakken die u één voor één stofzuigt. Zo voorkomt u dat u bepaalde hoekjes van de kamer vergeet. Een robotstofzuiger kan het werk ook in uw plaats doen! Maak – afhankelijk van de kleur van de vloer – gebruik van een emmer in een contrasterende kleur, zoals een witte emmer op donkere tegels.Bij het vullen van de emmer kan een drijvend voorwerp u helpen het niveau te bepalen.
Het is aangeraden om een huishoudtoestel vooraf even uit te proberen in de winkel. Indien nodig kunt u zich laten begeleiden door een medewerker van de Brailleliga. Algemeen gezien is het beter om te kiezen voor mechanische toestellen. Kiest u toch voor een elektrisch toestel, ga dan zeker na of de aanwijzingen op het digitale scherm voldoende leesbaar zijn.
Dit toestel leest de labels die u op uiteenlopende voorwerpen kleeft. Zo kunt u ze vlot herkennen. Zodra u het voorwerp van een label heeft voorzien, volstaat het om aan te geven aan de labellezer om welk voorwerp het gaat door een gesproken boodschap op te nemen. Zo hoort u telkens weer de boodschap wanneer u het label met de lezer aanraakt. U kunt zo om het even welk potje kruiden in de keuken identificeren, uw favoriete cd terugvinden of de ideale fles wijn vinden om bij de maaltijd te serveren.Dvd's, mappen, diepvriesproducten, conservenblikken... u kunt overal een label op kleven.
Dominique, 52 jaar.
«Thuis heb ik gesorteerd. Heel wat spullen heb ik weggeschonken of verkocht. Als slechtziende persoon moet ik aanvaarden dat ik in een vereenvoudigde omgeving leef. Al wat gevraalijk was of te veel stof aantrok, heb ik weggegooid: juwelen, mooie vazen, breekbare spullen, enz. Anderzijds heb ik me omgeven door praktische, gekleurde, gemakkelijk te onderhouden spullen. Zo heb ik de bloemist kamerplanten gevraagd die weinig zorg nodig hebben, om toch nog groen in huis te hebben. En de markeringen, die helpen me voortdurend!”
Elke zomer organiseert de Brailleliga een zelfstandigheidsstage aan zee voor kinderen. Ze krijgen er professionele begeleiding en leren zich op eigen houtje uit de slag te trekken, om zich te wassen, aan te kleden, hun spullen terug te vinden, boterhammen te smeren, enz.
Uiteraard kunnen dergelijke handelingen het hele jaar door worden aangeleerd. De Dienst begeleiding en hulp in het dagelijks leven biedt kinderen tussen 6 en 18 jaar met een visuele handicap de nodige begeleiding. Ze krijgen tips voor het dagelijkse leven, lessen dactylo, leren de weg naar school af te leggen, zich te oriënteren in het schoolgebouw en tal van andere zaken die hun zelfstandigheid vergroten.
Een goede inrichting van de badkamer is belangrijk. Een badkamer kan een gladde en glimmende ruimte zijn. Maak daarom gebruik van antislipmatjes en vermijd oppervlakken die u kunnen verblinden. Leg de tandenborstels van de gezinsleden bijvoorbeeld niet allemaal bijeen, maar bewaar uw tandenborstel in een schuif. Voorzie de fles shampoo van een elastiekje, om te vermijden dat u uw haren wast met douchegel. Kies tot slot ook hier voor handdoeken, bekers, enz. in contrasterende kleuren, zodat u ze gemakkelijk vindt.
Om tandpasta aan te brengen op uw tandenborstel, houdt u de wijsvinger langs de haren van de borstel. Zo weet u waar u de tandpasta kan aanbrengen.
Enkele handige hulpmiddelen:
• Met een elektrisch scheerapparaat vermijdt u snijwondjes.
• Een vergrotende spiegel vergemakkelijkt het scheren of opmaken.
• Een sprekende personenweegschaal geeft uw gewicht mondeling aan.
• Een badalarm geeft een geluidssignaal wanneer uw bad is volgelopen.
Om de gepaste kledij snel terug te vinden in uw kleerkast, kunt u de kledingstukken met behulp van een kleurendetector per kleur schikken, passende ensembles per kleerhanger schikken en voorzien van eenvoudig te herkennen markeringen, of knopen van uiteenlopende vormen laten naaien aan de binnenzijde van de kledingstukken om ze snel te herkennen. Een andere tip kan zijn om elk etiket van een kledingstuk in een andere vorm te knippen, afhankelijk van de kleur. Zo haalt u bijvoorbeeld de etiketten van blauwe kledingstukken volledig weg, terwijl u het etiket van groene kledingstukken voor de helft scheef knipt. Rode kledingstukken behouden dan weer een volledig etiket. Een verlichtingselement aanbrengen in de kleerkast, kan het kiezen van kledij vergemakkelijken.
Doosjes in verschillende kleuren of een pillendoos met verschillende markeringen voor elke dag van de week kunnen handig zijn om uw geneesmiddelen in te delen en te herkennen.
• foundation: Kies flesjes met een doseerpomp, zodat u meteen de juiste dosis krijgt.
• Poedertjes: Gebruik compacte poedertjes en make-up voor de ogen en wangen.Deze zijn immers gemakkelijker aan te brengen dan losse poedertjes en crème.
• Lippen: Licht gekleurde lipgloss zorgt voor een stralende glimlach en is bovendien gemakkelijk aan te brengen.
Laat slechtziendheid het geluk om ouder of grootouder te zijn niet in de weg staan! De Brailleliga biedt hulp voor en na de geboorte, zodat u de juiste handelingen onder de knie krijgt om uw kind of kleinkind veilig te kunnen verzorgen.Speciaal daarvoor beschikt de Brailleliga over levensechte oefenpoppen. De poppen laten toe te oefenen en de juiste handelingen onder de knie te krijgen in de aanloop naar de geboorte.
Er zijn heel wat zaken waar men op moet letten wanneer er kinderen in de buurt zijn. We geven alvast de volgende tips mee:
• Plaats de baby steeds in een babypark, zodat het kind in alle veiligheid kan spelen.
• Gebruik een spuit om geneesmiddelen (siroop) te doseren.
• Alvorens de luier te verversen, is het aangeraden alle benodigdheden klaar te leggen. Eens de baby daarna op de tafel ligt, houdt u uw hand op uw kindje om te voorkomen dat het valt.
• Leuke activiteiten, aangepaste spellen en brailleboeken zijn verkrijgbaar bij de Spelotheek en de Bibliotheek van de Brailleliga.
Hoewel de witte stok doorgaans in verband wordt gebracht met blindheid, maken ook slechtziende personen gebruik van de stok. Er bestaan verschillende soorten witte stokken:
• De identificatiestok wijst anderen erop dat de gebruiker een visuele handicap heeft.
• De steunstok is een witte stok die extra ondersteuning biedt en tegelijk wijst op de visuele handicap van de gebruiker.
• De lange mobiliteitsstok wordt gebruikt om zich te oriënteren en obstakels op te merken. De Brailleliga raadt aan om mobiliteitslessen te volgen voor een vlotter en efficiënter gebruik van de witte stok.
De toekenningsvoorwaarden voor de witte stok werden bij wet vastgelegd. De gebruiker moet een visuele handicap aantonen van ten minste 60%, volgens de Officiële Belgische Schaal ter bepaling van de graad van invaliditeit (O B S I). Indien u niet aan deze voorwaarde voldoet, maar wel een witte stok kan gebruiken, kan een oogarts die erkend is inzake revalidatie een afwijking op de voorwaarde voorzien.
Personen die aan de voorwaarde voldoen, krijgen hun eerste witte stok gratis van de Brailleliga.
Zorg dat u gezien wordt!
Het gebruik van de witte stok wijst anderen op uw visuele handicap, zodat ze extra aandacht voor u hebben. De stok vormt dus een waardevol hulpmiddel tijdens uw verplaatsingen. Dankzij de stok vermijdt u de ontevredenheid van buschauffeurs wanneer u hen laat stoppen om de weg te vragen of van voorbijgangers wanneer u per ongeluk tegen hen aan botst. Medereizigers in het openbaar vervoer zullen u ook sneller een plaats aanbieden, en voorbijgangers zullen u sneller helpen bij het oversteken.
Veiligheid boven alles
De bank, de kapper, de school van de kinderen, de apotheek... dag na dag moeten we ons naar allerhande plaatsen begeven! De begeleiders van de Brailleliga kunnen samen met u uw verplaatsingen doorlichten en nagaan of die al dan niet op een veilige manier verlopen. Zo niet, zullen ze u helpen bij het vinden van oriëntatiepunten en zoeken ze samen met u de meest geschikte en veilige routes. We raden u het gebruik van een lange mobiliteitsstok sterk aan. Dankzij deze witte stok kunt u obstakels op uw weg opmerken.Het gebruik van de lange mobiliteitsstok wordt aangeleerd tijdens de mobiliteitscursussen van de Brailleliga.
Bereid uw verplaatsingen voor
• Stippel uw route vooraf uit en geef de voorkeur aan bredere voetpaden, zebrapaden, verkeerslichten met geluidssignalen en goed verlichte straten... ook al neemt de afstand die u aflegt hierdoor een beetje toe.
• Voorzie voldoende tijd om uw bestemming te bereiken. Het is altijd beter om iets te vroeg te zijn dan om risico's te moeten nemen onderweg omdat u dreigt te laat te komen!
• Aarzel aan een kruispunt niet om een tweede maal te wachten tot de lichten op groen springen wanneer u niet zeker bent.
• Vertrouw niet te veel op de andere voetgangers.Velen steken immers ook over wanneer het verkeerslicht nog op rood staat!
• Zorg er bij valavond voor dat u een zaklamp bij heeft.
• Hulpmiddelen zoals een gps-toestel of -applicatie kunnen handig zijn bij nieuwe of ongekende trajecten.
• Voor hulp in het openbaar vervoer neemt u best vooraf contact op met de vervoersdienst. Zo kunt u vragen dat een assistent u begeleidt om vlot van perron te veranderen.
• Zorg er tot slot voor dat u steeds uw gsm bij de hand heeft.
Indien u bent verhuisd, kunt u steeds een beroep doen op de Brailleliga om nieuwe routes aan te leren en in te oefenen die u geregeld moet afleggen.Neem ook contact op met de Sociale dienst voor de aanpassingen van uw sociaal dossier.
Wie geregeld de auto nam, heeft het vaak moeilijk om die gewoonte los te laten. Toch gaat uw veiligheid en die van de andere weggebruikers voorop. Om te mogen rijden, bent u bijvoorbeeld verplicht om een horizontaal binoculair gezichtsveld van 120° en een gezichtsscherpte te hebben van minstens 5/10 binoculair – na een optimale optische correctie (bril, lenzen, enz.). Ook het schemerzicht kan in rekening worden genomen. Als u niet aan deze normen beantwoordt, bent u bij problemen volledig aansprakelijk.
Bespreek uw rijgeschiktheid daarom met uw oogarts en informeer u bij de dienst CARA (Centrum voor Rijgeschiktheid en voertuigAanpassing) van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (B I V V).
Vergeet ook niet dat de wegcode eveneens geldt voor fietsers.
Een eerste tip voor een vlotter verloop van de boodschappen: ga steeds naar dezelfde winkel! Kies een buurtwinkel waar de verkopers u herkennen en willen helpen. U zult er gemakkelijker uw weg vinden tussen de rekken en zult de gewenste producten sneller vinden. Om het etiket op de producten te kunnen lezen, kan een compacte beeldschermloep handig zijn. Zo kan u de tekst en het contrast vergroten. Uw smartphone of tablet kan eveneens een handig hulpmiddel zijn.Zo kunt u een foto nemen van het product, en vervolgens de zoomfunctie gebruiken om het opschrift te lezen.Tot slot is het beter om uw winkelwagentje te trekken in plaats van het te duwen. Zo kunt u geen andere klanten aanrijden.
Betalen
Om vlot te kunnen betalen, is het aangewezen om uw muntstukken in speciale munthouders te bewaren of een portefeuille met verschillende compartimenten te gebruiken. De geldbriefjes op een verschillende manier plooien, helpt u om de verschillende briefjes sneller te herkennen. Om de code van uw bankkaart in te voeren, kunt u zich baseren op de toets van het getal 5, waar doorgaans een reliëfmarkering op te vinden is. Geef in geen geval uw code aan anderen! Bepaalde bankautomaten werken bovendien met spraakondersteuning. Om dit geluid te horen, dient u een koptelefoon te gebruiken.
Beheer van kaarten
Ieder van ons heeft een hele waaier aan kaarten op zak. Een kaartetui kan handig zijn om een overzicht in de kaarten te bewaren. Door in elk vakje reliëfmarkeringen aan te brengen, kunt u elke kaart gemakkelijk terugvinden. U kunt ook een hoekje van een bepaalde getrouwheidskaart knippen, zodat die gemakkelijk te herkennen is. (Let er wel op dat u de barcode of de magnetische strip niet stuk knipt.) Er bestaan ook apps zoals MyShopi waarmee u een digitale versie van uw klantenkaarten kan bijhouden via de smartphone.
Uw onlineaankopen
Tegenwoordig bieden grote winkelketens u de mogelijkheid uw boodschappen online te bestellen en thuis te laten leveren. Aarzel zeker niet om gebruik te maken van deze dienst!
Opbergen
Eenmaal de boodschappen zijn gedaan, is het belangrijk deze zorgvuldig op te bergen. Indien iemand u daarbij helpt, geef dan aan waar elke aankoop moet worden opgeborgen.
Van de speelplaats naar de turnzaal, van het wetenschapslokaal naar de informaticaklas en daarna naar de refter... het is niet altijd vanzelfsprekend om zich een weg te banen doorheen het labyrint van schoolgangen, laat staan om zich naar de school te begeven. Bij de Brailleliga bieden we leerlingen hulp om zich te leren verplaatsen. Als voorbereiding op het nieuwe schooljaar kan een begeleider samen met de leerling de meest gepaste route naar school uitstippelen en de leerling helpen om de voornaamste plaatsen in de school vlot te vinden, zoals de leslokalen, de toiletten, de refter, enz. Ook is het aangewezen de route naar de dansschool, judoles of eender welke andere buitenschoolse activiteit te oefenen.
Aangepast materiaal
Aangepast materiaal kan het lezen vergemakkelijken. Het kan gaan om:
• Een beeldschermloep: Met dit toestel kan elk document vergroot worden, en het contrast aangepast. Het document wordt onder de camera van het toestel geplaatst, waarna de tekst op een scherm verschijnt. Sommige beeldschermloepen kunnen de inhoud ook voorlezen.
• Een voorleestoestel: Erg handig om bijvoorbeeld de post of een tijdschrift te lezen.Zodra u een blad onder de camera houdt, scant het toestel de tekst en leest het die voor.
• Vergrotingssoftware: Voor deze software is een computer nodig.De software laat toe een document te vergroten, maar ook elk onderdeel op het computerscherm zelf: de muisaanwijzer, de tabbladen van de vensters, de iconen, enz.
Elk jaar in oktober brengt de Brailleliga alle Belgische leveranciers van hulpmiddelen voor personen met een visuele handicap samen op één beurs. Compacte voorleestoestellen, brillen met gekleurde filterglazen, ergonomische bureaulampen, beeldschermloepen in hoge resolutie, brailleleesregels, sprekende gps'en, de allernieuwste draagbare beeldschermloepen... BrailleTech is dé gelegenheid bij uitstek om alle hulpmiddelen te ontdekken. Ook de medewerkers van de Brailleliga zijn aanwezig op de hulpmiddelenbeurs en geven, naast advies, ook workshops rond verschillende thema's.Een niet te missen afspraak!
De modules dactylo en braille kunnen erg handig zijn om vlotter te leren lezen en schrijven.Wie ervaren is, kan snel een tekst typen zonder naar het toetsenbord te moeten kijken. Het brailleschrift is dan weer onmisbaar voor een correcte spelling, want het is onmogelijk om het onderscheid te horen tussen 'reizen' en 'rijzen', 'u' en 'uw'. De Brailleliga biedt modules dactylografie, burotica en braille aan.
Computer, tablet, smartphone... Multimediatoestellen kunnen het leven van iedereen gemakkelijker maken, ook – en misschien meer nog – dat van slechtziende personen. Als die technologie ten volle wordt benut, kan ze een steun vormen om te lezen, om informatie in te winnen, om te communiceren, enz.
Uw smartphone wordt uw beste vriend, eens u er goed mee overweg kunt.
Een eerste voordeel van smartphones en tablets, is dat u de lichtsterkte kunt instellen en kunt inzoomen op het scherm. Een afbeelding of tekst vergroten is zo geklaard.
Ten tweede kan ook de geïntegreerde camera nuttig zijn om kleine letters te lezen.Het volstaat om een foto te nemen van de tekst en deze vervolgens op het scherm te vergroten.
Een derde voordeel is de brede waaier aan applicaties. Sommige applicaties laten toe het apparaat met de stem te bedienen. Zo kunt u uw smartphone eenvoudigweg vragen om u eraan te herinneren dat u donderdag naar de kapper moet.Dan wordt die herinnering automatisch in uw agenda geplaatst. Wilt u het weerbericht horen? Dan zoekt uw smartphone die informatie op het internet en worden de voorspellingen voorgelezen. Andere toepassingen laten dan weer toe kleuren te herkennen, naar audioboeken te luisteren of kunnen een blad scannen om vervolgens de inhoud ervan voor te lezen met behulp van spraakweergave. Er zijn zelfs spelletjes beschikbaar die toegankelijk zijn voor personen met een visuele handicap! Ze werken met geluid en worden bestuurd door het toestel te bewegen.
Mariana, 46 jaar.
«Ik volg graag het weerbericht! Dankzij mijn tablet raadpleeg ik voortdurend de weersvoorspellingen op het internet. Om te kunnen lezen, vergroot ik de tekst enorm uit. Dat is trouwens ook handig als ik andere informatie wil opzoeken.»
Zoals uitgelegd in hoofdstuk 3, kan een labellezer ook hier handig zijn! Hier volgen nog enkele tips:
• Of het nu om mappen of tabbladen gaat, gebruik verschillende kleuren voor een duidelijk onderscheid.
• Gebruik een dikke stift en schrijf in drukletters. Van boven naar beneden schrijven, kan het lezen vergemakkelijken.
• Getypte tekst in grootletterdruk en lettertype arial is doorgaans netter en leesbaarder dan handgeschreven tekst.
• Neem zaken die u niet mag vergeten op met een dictafoon of met uw smartphone.
• Leg een telefoonboekje aan in groot lettertype en met één A4-pagina per contactpersoon. Bij de Brailleliga kan hiervan ook een audioversie opgenomen worden.
• Met een beeldschermloep kunt u de post, de krant of een bijsluiter lezen dankzij de vergroting op het scherm.
• U kunt de tekst ook automatisch laten voorlezen door een voorleestoestel.
• Agenda's met groot lettertype zijn verkrijgbaar in de BrailleShop van de Brailleliga.
• Voor tablets, computers en smartphones bestaan er heel wat applicaties die dienst doen als agenda, telefoonboek, enz.
Ondanks het feit dat werken met een visuele handicap enkele aanpassingen vergt, zijn heel wat beroepen toegankelijk voor slechtziende personen. Een doordachte inrichting van de lokalen, het juiste hulpmiddel en aangepaste software, een duidelijke taakverdeling onder de collega's, sensibilisering van het personeel... allemaal maatregelen waarmee u uw werk efficiënt kan uitvoeren.
Vraagt u zich af wat uw vaardigheden zijn? Onderschat uw mogelijkheden vooral niet. Aan de slag als slechtziende advocaat, informaticus, animator of medisch-administratief bediende? Het kan! Gedaan met studeren? Op zoek naar een job? Onze jobcoaches staan voor u klaar. Bent u al aan het werk wanneer de oogarts diabetische retinopathie bij u vaststelt? De Brailleliga kan u begeleiden in uw professionele loopbaan.
Om studenten een duwtje in de rug te geven tijdens hun schoolloopbaan biedt de Brailleliga naast studiebeurzen ook de nodige opvolging bij het kiezen van een richting of beroepssector, bij de sensibilisering van de directie en medestudenten, enz. De studenten kunnen meer bepaald een beroep doen op de Brailleliga voor dactylo- en braillelessen of om de meest geschikte route te bepalen naar school.
Hoe een haalbare job vinden die in lijn ligt met uw interesses? Als erkende partner van VDAB, kan de Brailleliga u bijstaan bij het in kaart brengen van uw professionele vaardigheden en mogelijkheden. Daarbij adviseren we u niet alleen bij de keuze van een geschikte job, maar ook welke tussenstappen, zoals een bijscholing, uw kans op succes kunnen vergroten. Bovendien geeft de Brailleliga advies over de tewerkstellingsbevorderende maatregelen (zoals hulpmiddelen) waarop u een beroep kan doen.
De Brailleliga versterkt uw competenties. In functie van uw mogelijkheden, uw competenties en professionele verwachtingen, stellen onze jobcoaches een individueel opleidings- en begeleidingsplan met u op. Ook een gespecialiseerde individuele beroepsopleiding in een onderneming (GIBO) behoort tot de mogelijkheden. De Brailleliga kan u eveneens helpen bij het vinden van een stageplaats, waar u de nieuwe vaardigheden in de praktijk kunt omzetten en uw eerste stappen kunt zetten in de professionele wereld. Bijkomende bijscholingen kunnen u uiteindelijk helpen om uw job te behouden.
Opleidings- en begeleidingsplan binnen de Brailleliga
Het gaat om een gepersonaliseerde, individuele opleiding, maar we laten u niet aan uw lot over. Een team van ervaren lesgevers ondersteunt u bij het realiseren ervan in een of meerdere modules.
Gespecialiseerde individuele beroepsopleiding in een onderneming (G I B O)
U kan een opleiding van maximaal 52 weken krijgen op de werkvloer. Voordelig voor u, maar ook voor de werkgever: hij hoeft enkel een verplaatsingsvergoeding en een administratieve kost te betalen. Ook hier gidsen de jobcoaches van de Brailleliga u door de opleiding. Na een positieve afloop krijgt u een contract van onbepaalde duur aangeboden.
Stages
Tijdens een opleiding kan u ook stage lopen. Een aantal vaardigheden kunnen namelijk het beste aangeleerd worden op de werkvloer. Denk maar aan het omgaan met deadlines, verschillende opdrachten tegelijkertijd behandelen, omgaan met collega’s en klanten, efficiënt gebruik maken van de bestaande hulpmiddelen, enz.
Bijscholingen
U heeft werk, maar wilt uw kennis van het Nederlands, dactylografie, informatica, enz. verbreden om uw competenties aan te scherpen? Dan stellen wij een opleidingsprogramma voor u samen.
Opleidingen buiten de Brailleliga
U volgt een specifieke beroepsopleiding, erkend door de VDAB? Ook in dat geval kan u ondersteuning vragen door de medewerkers van de Brailleliga.
Een cv opstellen, een potentiële werkgever op de hoogte brengen van uw handicap, de eigen troeven kennen en kunnen uitspelen... het is niet altijd vanzelfsprekend om te weten hoe men het moet aanpakken om werk te vinden. Bij de Brailleliga kunnen de jobcoaches u op weg helpen naar werk. Ze helpen u bij het opstellen van motivatiebrieven of stomen u klaar voor tests, begeleiden u doorheen de administratieve stappen en kunnen u zelfs vergezellen tijden een sollicitatiegesprek, om het met de werkgever te hebben over de voordelen die hij geniet wanneer hij u tewerkstelt.
Financiële incentives voor werkgevers?
Dankzij uiteenlopende maatregelen van instanties voor hulp aan personen met een handicap kunnen werkgevers een financiële steun krijgen ter compensatie van het rendementsverlies door de aanwerving van een persoon met een handicap,
De Brailleliga staat ten dienste van werkgever en werknemer om uit te klaren of men hierop aanspraak kan maken, om de administratieve stappen tot een goed einde te brengen en de nodige maatregelen te treffen.
Ook wanneer u door een visuele handicap getroffen wordt, kunt u vaak uw functie behouden! De Brailleliga staat klaar om u te helpen bij het aanpassen van uw werkomgeving en het sensibiliseren van uw collega's. De medewerkers van de Brailleliga kunnen u dactylografie aanleren of hoe u vergrotingssoftware kunt gebruiken, helpen u bij de herinrichting van uw bureau of geven lichtadvies, organiseren een gesprek met de werkgever voor eventuele vragen of gaan samen met u op zoek naar de veiligste route naar het werk.
Eenmaal de slechtziendheid toeslaat, zullen een aantal taken helaas niet meer mogelijk zijn. In dat geval kunt u hetzij binnen het bedrijf andere taken gaan uitvoeren of de taakverdeling herzien met de collega's, hetzij een ander beroep kiezen waar uw vaardigheden van pas komen. Stel... U bent chauffeur van een reisbus maar krijgt te horen dat u door glaucoom niet meer zult kunnen rijden. Daardoor verliest u uw job. Dankzij uw vele passages in het buitenland spreekt u echter verschillende talen en bent u nieuwsgierig van aard. Misschien is een job als gids wel iets voor u! Met de hulp van de Brailleliga kunt u uw kennis in de verf zetten en uitbreiden om zo uw professionele loopbaan een nieuwe wending te geven.
Rudy, 50 jaar.
«Mijn droom was om meubelmaker te worden, maar omdat ik van kindsbeen af sterk bijziend ben, heb ik me toegespitst op boekhouding. 18 jaar heb ik in deze sector gewerkt, waarna ik een verkoopsopleiding heb gevolgd. Volgend op een stage werd ik aangenomen in een grote winkel met bouwmaterialen. Daarbij heb ik m'n werkgever op de hoogte gebracht van mijn visuele problemen. Ik vind het dan ook belangrijk om te vertrekken vanuit wederzijds vertrouwen. Zo wist hij goed dat ik bepaalde taken niet kon uitvoeren, wat geen probleem vormde. Helaas is de situatie verslechterd met de komst van een nieuwe winkelverantwoordelijke en van een glaucoma die me nog zwaarder slechtziend heeft gemaakt. En bijgevolg verstonden mijn collega's me niet... Het werd bijvoorbeeld heel slecht opgenomen dat ik de glasplaten weigerde te snijden. Nochtans weigerde ik niet uit slechte wil, maar louter omdat het voor mij veel te gevaarlijk was! Ze hadden gesensibiliseerd moeten worden... In ieder geval werd ik hierdoor ongeschikt verklaard en verloor ik m'n job. Nu wordt ik ondersteund door de Brailleliga. Mijn doel is om weer werk te vinden met meer zekerheid en te kunnen werken met hulpmiddelen die zijn aangepast aan mijn zicht. Dan zal ik alle troeven in handen hebben om werkgevers te overtuigen dat ik zo goed ben als een andere!»
De nieuwste televisies bieden almaar scherpere beelden en levendiger kleuren. Een groot scherm van goede kwaliteit laat u toe beter te zien, hoewel het probleem zo vaak nog niet volledig van de baan is. Om ten volle van de uitzendingen te kunnen genieten, worden vandaag heel wat programma's met audiodescriptie uitgezonden. Een aantal televisiezenders bieden deze optie al aan in hun programmatie.
Audiodescriptie is een techniek die wordt gebruikt om films, televisieprogramma's of uiteenlopende shows toegankelijk te maken. Zo krijgen personen met een visuele handicap tijdens een theatervoorstelling of voetbalwedstrijd mondelinge uitleg over wat er op het podium of het veld gebeurt. Bijgevolg kunnen ook blinde of slechtziende personen het gebeuren volgen.
Tegenwoordig worden sommige werken uitgegeven in grootletterdruk of audioformaat, hoewel het aanbod in de boekhandel nog beperkt blijft. Gelukkig is er de Luisterpuntbibliotheek, de Vlaamse openbare bibliotheek voor personen met een leesbeperking, waar u een erg ruime keuze hebt aan gratis aangepaste uit te lenen werken. Het gaat voornamelijk om DAISY-luisterboeken, brailleboeken en boeken in grootletterdruk. De catalogus is online te raadplegen via www.luisterpuntbibliotheek.be. Met behulp van een gebruikersnaam en wachtwoord kunnen de DAISY-boeken er gedownload of gestreamd worden. De werken, ook de brailleboeken dus, kunnen u gratis per post worden toegestuurd.
E-boeken vormen een alternatief op de conventionele boeken. Ze kunnen worden gelezen via een e-reader, computer, tablet of smartphone. E-boeken bieden de mogelijkheid om een haast onbeperkt aantal boeken mee te nemen en om zelf de achtergrondkleur, het lettertype en de lettergrootte in te stellen.
Met de DAISY-speler (Digital Accessible Information SYstem) kunnen audioboeken worden gelezen en zijn er verschillende mogelijkheden om doorheen de tekst te 'navigeren'. U kunt op eender welke plaats het afspelen stoppen en hervatten, door de hoofdstukken bladeren of een "bladwijzer" toevoegen om een leuke passage terug te vinden. Er bestaan verschillende soorten apparaten, elk met hun eigen mogelijkheden.Kies uw DAISY-speler in functie van uw leesbenodigdheden. Om aangenaam een audioboek te beluisteren in uw woonkamer, bestaan er tafelapparaten. Voor wie zich veel verplaatst, zijn er ook heel compacte apparaten beschikbaar. Dankzij de Nationale Loterij biedt de Brailleliga 65-plussers die geen aanspraak kunnen maken op de tussenkomst van een agentschap voor personen met een handicap, een financiële tussenkomst aan bij de aankoop van hun eerste DAISY-speler.
Spelen is cruciaal voor de ontwikkeling van kinderen, maar is ook voor volwassen een leuke vorm van ontspanning. Daarom biedt de Brailleliga in haar Spelotheek een brede waaier aan aangepaste spellen aan. Een aantal van die spellen is ook te koop in de BrailleShop.
Filmvoorstellingen, museumbezoeken, theatervoorstellingen, uitstappen... houdt u er ook van te ontdekken? Uiteraard moeten de activiteiten aangepast zijn aan uw handicap. Gelukkig houden een aantal musea rekening met personen met een visuele handicap. Ze beschikken over audiogidsen, replica's om aan te raken, uitleg in braille, enz. Toch zijn dergelijke aanpassing nog niet overal gangbaar. Daarom stelt de dienst Vrijetijdsbesteding van de Brailleliga het hele jaar door diverse activiteiten en evenementen voor. Daarbij staan de andere zintuigen steeds centraal en wordt de voorkeur verleend aan mondelinge uitleg.
BrailleClubs
De BrailleClubs vormen de gelegenheid bij uitstek om andere personen met een visuele handicap te ontmoeten. De deelnemers kunnen tijdens creatieve workshops of het spelen van een gezelschapsspel praten over hun ervaringen, elkaar een hart onder de riem steken of heuse vriendschapsbanden smeden.
Uitstappen en reizen
De Brailleliga organiseert ook aangepaste uitstappen of reizen in binnen- en buitenland. Om ieders veiligheid te kunnen garanderen, worden alle deelnemers met een visuele handicap begeleid.
Plaatsen voor personen met beperkte mobiliteit
Aarzel voor een show of concert zeker niet om de organisatoren te vragen naar een goede zitplaats waar u zich veilig voelt. Vaak zijn er immers plaatsen voorzien voor personen met een beperkte mobiliteit. U zult des te meer genieten van uw uitstap!
Het is heus niet onmogelijk om sport te beoefenen met een visuele handicap. Het grote bewijs: elk jaar nemen slechtziende lopers met de Brailleliga deel aan de 20 km door Brussel! Sommigen lopen alleen, anderen laten zich liever begeleiden.
Ook voor adolescenten worden activiteiten op maat georganiseerd! Een rit op het circuit van Spa-Francorchamps met een professional aan het stuur? Of wat dacht u van skydiven?Momenten om nooit te vergeten!
Engelandstraat 57
1060 Brussel
Tel: 02 533 32 11
Fax: 02 537 64 26
info@braille.be
www.braille.be
Antwerpen: Frankrijklei 40, 2000 Antwerpen. 03 213 27 88
Geel: Werft 53 bus 3, 2440 Geel. 014 58 50 68
Gent: Kortrijksesteenweg 344, 9000 Gent. 09 220 58 78
Hasselt: Leopoldplein 25 bus 3, 3500 Hasselt. 011 21 58 88
Kortrijk: Minister Tacklaan 35 bus 01, 8500 Kortrijk.056 20 64 60
Leuven: Fonteinstraat 133 bus 0001, 3000 Leuven. 016 20 37 97
Ath: Rue de la Station 41 bus 2, 7800 Ath. 068 33 54 50
Charleroi: Boulevard Tirou 12, 6000 Charleroi. 071 32 88 22
Libramont: Avenue de Bouillon 16A, 6800 Libramont. 061 23 31 33
Liège: Rue des Guillemins 63, 4000 Liège. 04 229 33 35
Namur: Rue de la Croix-Rouge 31 bus 07, 5100 Jambes.081 31 21 26
Sterrenkundelaan 30, 1210 Brussel
02 225 84 11
informatie@v a p h.be
www.v a p h.be
Paleizenstraat 42, 1030 Brussel
02 800 82 03
info@phare.irisnet.be
http://phare.irisnet.be
Rue de la Rivelaine 21, 6061 Charleroi
071 20 57 11 of 0800 16 061 (gratis nummer)
info@aviq.be
www.aviq.be
Vennbahnstraße 4 bus 4, 4780 Sint Vith
080 22 91 11
info@dpb.be
www.dpb.be
Directie-generaal Personen met een Handicap
Kruidtuinlaan 50 bus 150, 1000 Brussel
0800 987 99 (gratis nummer)
www.handicap.f g o v.be
Koningsstraat 138, 1000 Brussel
02 212 30 00
epost@cntr.be
www.diversiteit.be
Gustave Schildknechtstraat 28, 1020 Brussel
02 423 04 11 of 070 246 070
info@luisterpuntbibliotheek.be
uitleen@luisterpuntbibliotheek.be
http://www.luisterpuntbibliotheek.be/nl/
Arthur Van Gehuchtenplein 4, 1020 Brussel
02 477 21 11
www.chu-brugmann.be
02 477 27 81
horus@uvc-brugmann.be
Herestraat 49, 3000 Leuven
016 33 22 11
www.uzleuven.be
Wilrijkstraat 10, 2650 Edegem
03 821 30 00
www.uza.be
De Pintelaan 185, 9000 Gent
09 332 21 11
www.uzgent.be
Hoogstraat 322, 1000 Brussel
02 535 31 11
www.stpieter-bru.be
Lenniksebaan 808, 1070 Brussel
02 555 31 11
www.erasme.ulb.ac.be
Hippocratuslaan 10, 1200 Brussel
02 764 11 11
www.sint-luc.be
Domaine Universitaire du Sart Tilman
Bâtiment B 35, 4000 Liège
04 242 52 00
www.chu.ulg.ac.be
Assistentiedienst
02 528 28 28 of online formulier op www.nmbs.be
Via: Home, Diensten in station en trein, Reizigers met beperkte mobiliteit
Assistentiedienst
Gedetailleerde informatie terug te vinden op www.delijn.be
Via: Home, Contact, Een toegankelijke rit reserveren
Assistentie in de metro
02 515 23 65 of online formulier op www.stib-m i v b.be
02 515 23 65 of www.taxibus.be
Assistentiedienst
Gedetailleerde, lokale informatie terug te vinden op www.infotec.be
Via: Me déplacer, Solutions de mobilité, Solutions TEC, Service PMR
Centrum voor Rijgeschiktheid en voertuigAanpassing (CARA)
Haachtsesteenweg 1405, 1130 Brussel
02 244 15 11
cara@bivv.be
www.bivv.be
Reproductie van een fragment uit deze gids, op welke manier dan ook, is verboden zonder schriftelijke toestemming van Brailleliga vzw.
Verantwoordelijke uitgever: Michel Magis – Engelandstraat 57, 1060 Brussel.
Redactiecoördinatie: Rebecca Lévêque, Floris Merckx.
Hebben meegewerkt aan de realisatie van deze gids: Nadia Arnone, Catherine Claeys, Sabine Ghyssens, Bruno Liesen, Marie-Jeanne Nachtergaele, Katrien Sterkendries, Katia Van Humbeeck, Magda Van Waes, Bart Verdickt en Ronald Vrydag.
Foto's: Catherine Claeys, Qentein Declerck, Arnaud, Ghys, Nicolas Gustin, Pascal Sury, Joffroi Van der Hasselt.
Ontwerp: Signélazer
Druk: Feys
ISBN: 978-2-9600042-5-0
Depotnummer: D/2016/11.472/5
Deze gids is bestemd voor iedereen die te kampen krijgt met slechtziendheid. De publicatie informeert hen over mogelijke steun en tegemoetkomingen, stelt mogelijkheden voor om het dagelijks leven terug op het spoor te krijgen, hulpmiddelen die het leven kunnen vergemakkelijken, ondersteunende instanties... Kortom, alle maatregelen die hen ondanks de handicap kunnen helpen om goed te leven en zich goed te voelen.
Voor hun bijdrage aan de realisatie van deze gids, bedankt de Brailleliga: Bayer NV, het Fonds Pierre en Christine Magdelyns-Van Godtsenhoven, beheerd door de Koning