100 jaar (en meer)
_crop-100x100.png)
In 2020 vierde de Brailleliga haar honderdjarig bestaan. Pech, want de Covid-19-epidemie stak een stokje voor de vele geplande festiviteiten. 2022 loopt ten einde en wij hebben deze verjaardag eind november (eindelijk) onbezorgd kunnen vieren. De gelegenheid voor onze leden om te swingen zoals in de Roaring Twenties!
De Brailleliga is de 100 inmiddels voorbij en wij wilden dit verhaal heel graag met jullie delen dankzij een ware schat: onze fototheek! Dit weekend zullen we hier onze dierbare foto’s delen, van de jaren 20’ tot het heden, om samen de geschiedenis te ontdekken van de VZW, ons land en de evolutie van de begeleiding van personen met een visuele handicap op weg naar onafhankelijkheid.
De stichting van de Brailleliga – 1920
De Eerste Wereldoorlog is net voorbij. Twee dames, Elisa Michiels (rechts op de foto) en Lambertine Bonjean, beide blind, beslissen om samen een bibliotheek voor blinden op te starten door boeken om te zetten in Braille. Hiervoor leren vrijwilligers Braille aan en de Brusselse Bibliotheek ziet het licht in de Loxumstraat 45, in hartje Brussel. In februari 1920 wordt dit kleine gezelschap omgedoopt tot « la Ligue Braille nationale pour le bien des aveugles ». De VZW zal in 1922 opgericht worden en de statuten zullen officieel gepubliceerd worden op 22 september 1922.
In 1921, leert Lambertine Bonjean Cécile Drouard (foto) kennen tijdens een internationaal congres voor het verbeteren van het lot van blinde personen in Brussel. Cécile is een populaire kunstschilder wanneer ze bij een ongeval haar zicht verliest. Ze is dan 33 jaar en heroriënteert zich naar de schrijfkunst, beeldhouwkunst en muziek en ze wordt een zeer actief lid bij de Brailleliga. In 1926 wordt zij de nieuwe voorzitster van de Brailleliga.
Elisa Michiels, de medeoprichtster, had zich toegespitst op de beroepsreïntegratie van blinde personen. Cécile Drouard, daarentegen, wilde de nadruk leggen op cultuur. Onder haar invloed werd de Brailleliga onder andere uitgerust met een concertzaal. Een geweldige vooruitgang, tot de grote economische crisis in 1929…
Laat ons verder bladeren in ons meer dan 100 jaar oude fotoalbum!
Vorig weekend ontmoetten we Elisa Michiels en Lambertine Bonjean, de twee jonge blinde vrouwen die in 1920 de Brailleliga oprichtten. Hun ambitie? Om aAlle blinde en slechtziende personen helpen.
Ze stichtten eerst een braillebibliotheek. Nadien begon de Brailleliga met beroepsopleidingen voor blinden, en later met culturele activiteiten dankzij de voorzitster en kunstenares Cécile Douard (in het midden op de foto. Rechts van haar, Gérard Borré die voorzitter werd in 1940). De Brailleliga was in volle groei toen de economische crisis van 1929 uitbrak. Tijdens deze financiële impasse vond de VZW zichzelf opnieuw uit en startte ze met de verkoop van kleine voorwerpen die in het atelier vervaardigd werden. In 1931 schonk een Amerikaanse liefdadigheidsinstelling de Brailleliga de nodige apparatuur om documenten in braille te drukken, waaruit de Nationale Blindendrukkerij ontstond, die meer dan 50 jaar actief was.
In 1936 onderging België enkele verregaande wijzigingen op sociaal vlak. Het was een grote omwenteling in het volledige hele land, en dus ook bij de Brailleliga. In 1937 richtte de Brailleliga een Sociale dienst op en wierf ze maatschappelijk assistenten aan. Deze dienst kreeg uiteenlopende taken toebedeeld: personen met een visuele handicap opsporen en bijstaan en de nodige stappen ondernemen met het oog op sociale voordelen. De documentatie- en communicatiedienst stond dan weer in voor de politieke lobbying. Dit tot de Tweede Wereldoorlog uitbrak…
Ter gelegenheid van haar honderdste verjaardag, deelt de Brailleliga enkele parels op de sociale media. We publiceren elk weekend onze meest sprekende archieffoto’s en delen zo onze geschiedenis met jullie. Vandaag reizen we naar de jaren 40.
10 mei 1940 : Duitsland valt België binnen. De Brailleliga zet echter haar activiteiten verder en bouwt ze verder uit. In 1942 opende het regiohuis in Gent, in 1943 volgen de regiohuizen in Antwerpen en Charleroi. In lijn met deze geografische uitbreiding verscheen het magazine ‘Witte Stok / Canne Blanche’. In Brussel en in de regiohuizen zetten de maatschappelijk assistenten hun werk voort, ze bleven blinde en slechtziende personen opzoeken. Nood brak ook wet, en de Brailleliga besloot om geld en basisbenodigdheden (voeding, steenkool, geneesmiddelen...) uit te delen dankzij de vrijgevigheid van haar schenkers.
1944, de oorlog loopt op zijn einde maar de winter is hard. De Brailleliga telt bijna 10.000 leden en vraagt tevergeefs hulp van de overheid. In 1947 verkreeg de Brailleliga wel een gratis vervoersbewijs voor het Brusselse tramnet voor haar leden.
1947: De activiteiten van de Brailleliga zitten weer op koers. De vzw overtuigt de elektriciteitswerkplaatsen van Charleroi om blinde medewerkers in dienst te nemen. Ze breidt ook haar opleidingsaanbod uit en biedt haar leden de mogelijkheid telefonist of stenodactylograaf te worden. Ook in 1947 neemt de Brailleliga het Belgische Werk van de Blindengeleidehond over. Dat jaar werden maar liefst 32 blindengeleidehonden toegekend.
In 2020 zou de Brailleliga haar honderdjarig bestaan vieren, maar corona gooide helaas roet in het eten. Tijd voor het vervolg van onze reis naar het verleden. Dit weekend nemen onze archieven ons mee naar de jaren 50.
In 1951 lanceert de Brailleliga haar jaarlijkse Grote Tombola ter vervanging van de collectes. Het decennium is net begonnen met een koninklijk bezoek. Koningin Elisabeth huldigt de nieuwe bibliotheek van de Brailleliga in. Daar ontmoet ze het pas opgerichte 'Braillliga kwartet’. Drie van de vier muzikanten zijn blind of slechtziend. Ze traden op in het Nationaal Instituut voor de Radio-Omroep (NIR) en het Paleis voor Schone Kunsten. De koningin, een getalenteerde muziekliefhebster en violist, zou hen nog bij verschillende gelegenheden uitnodigen om op te treden in het Kasteel van Stuyvenberg.
In 1953 bezoekt Koningin Elisabeth opnieuw de Brailleliga. Bij deze gelegenheid maakt zij de Hoge Bescherming die vanaf het begin van de VZW was toegekend, permanent. Deze koninklijke steun werd in 1966 voortgezet door koningin Fabiola en vervolgens door koningin Mathilde in 2015.
Naast een strijkkwartet wordt in de jaren vijftig een echte opnamestudio opgericht. In 1955 volgt de publicatie van het eerste "sprekende boek" op magnetische band. Net zoals vandaag nemen vrijwilligers om de beurt in de kabine verhalen op die vervolgens door de leden worden beluisterd. De Brailleliga nam deel de Wereldtentoonstelling in 1958 en wijdde haar stand aan de sociaal-professionele integratie van blinde en slechtziende personen. En toen kwamen de Golden Sixties...
Vorig weekend zagen we dat de Brailleliga deelnam aan de Wereldtentoonstelling in 1958. Het thema: sociaal-professionele integratie van blinde en slechtziende personen. Dit werd voortgezet in de Golden Sixties. In 1961 richtte de Brailleliga een dienst voor beroepsoriëntatie en arbeidsbemiddeling op, die in 1969 een volwaardige dienst werd. In deze periode leidde de Brailleliga telefonisten en typistes op en hielp ze studenten hun weg te vinden.
De jaren zestig betekende ook de opkomst van tijdschriften en magazines! Het tijdschrift van de Brailleliga, Witte Stok, bestaat sinds 1942. In de jaren zestig kwam er elke maand een nieuwe editie met een oplage van bijna 14.500 exemplaren. Vandaag zijn Witte Stok en Canne Blanche een driemaandelijks magazine, met een oplage van bijna 25.000 exemplaren.
Naast deze beroepsopleidingen verzorgt de Brailleliga ook ‘cursussen huishoudkunde’. Deze cursussen worden in het hele land gegeven door therapeuten, die soms ook zelf een visuele handicap hebben. Ze geven les in huishoudkunde, verzorging en stoklopen. Deze lessen worden gedeeltelijk gesubsidieerd door de ministeries van Onderwijs en Cultuur. Dit bleef jammer genoeg niet lang duren. De economische crisis van de jaren zeventig schudde de kaarten flink door elkaar.
De jaren zeventig, een decennium gekenmerkt door de oliecrisis, de economische crisis en de eerste staatshervorming. Deze leidde tot het ontstaan van de drie gewesten en twee culturele gemeenschappen die in de jaren tachtig volwaardige gemeenschappen zouden worden.
Tijdens dit decennium zette de Brailleliga verder in op haar opleidingscentra, voornamelijk voor telefonisten. In deze jaren verloor de vzw geleidelijk een groot deel van haar overheidssubsidies alsook de helft van haar bibliotheek.
.png "100 jaar en meer 70 1")
Het Ministerie van Cultuur van de Vlaamse Gemeenschap besliste immers dat de Vlaamse Bibliotheek van de Brailleliga ondergebracht moest worden in een aparte VZW. Zo verliet ongeveer de helft van de bibliotheek de hoofdzetel van de Brailleliga.
.png "100 jaar en meer 70 2")
Vorig weekend maakten we kennis met Jean-Paul Herbecq, de langst zetelende voorzitter in de geschiedenis van de Brailleliga. Hij leidde de vereniging naar het computertijdperk. Daarenboven startte hij ook de renovatie van de hoofdzetel van de Brailleliga in Engelandstraat en vervolgens ook de Hollandstraat. Op het platte dak dat de twee gebouwen verbindt, installeerde de Brailleliga in 1994 een ‘tuinparcours’ om te leren lopen met een witte stok of een geleidehond.
In 2016, tien jaar na haar eerste deelname aan de 20 km door Brussel, verzamelde de Brailleliga een recordaantal van 717 lopers en werd het grootste team in de wedstrijd van dat jaar. Ook in 2023 lopen we mee en hopen we 15.000 euro op te halen, dankzij de sportievelingen die de actie #runforblindkids steunen. Loop je ook meer op 28 mei 2023? Meer info: go.braille.be
In 2015 verleende Koningin Mathilde ons haar permanente Hoge Bescherming te verlenen. Net als Elisabeth en Fabiola bezocht de vorstin ons meerdere malen toen zij prinses was. In 2010 las ze tijdens een BrailleDay een verhaal voor aan de aanwezige kinderen. Koningin Mathilde nam ook een kinderboek op in onze studio.
In 2016 werd het BrailleMuseum erkend door de van de Brusselse Museumraad. Op dat moment werd ook een voelparcours doorheen de geschiedenis van België ingehuldigd, aangeboden door het BELvue Museum. In 2018 werden twee nieuwe ruimtes in gebruik genomen: De SnoezelBraille-ruimte, gewijd aan psychomotoriek, en de BrailleMedia-ruimte, uitgerust om films met audiodescriptie te vertonen, om de bioscoop voor iedereen toegankelijk te maken.
We sluiten de snuistertocht in ons meer dan honderd jaar oude fotoalbum af met een hulde aan de twee vrouwen die het eerste hoofdstuk van de geschiedenis van de Brailleliga schreven: Elisa Michiels en Lambertine Bonjean. De twee jonge blinde vrouwen richtten de Brailleliga op en zetten zich hun hele leven in voor de inclusie van blinde en slechtziende personen. Een missie die de Brailleliga al 103 jaar nastreeft. In het jaar van ons honderdjarig bestaan, 2020, heeft de Brusselse gemeente Sint-Gillis een van haar pleinen op enkele honderden meters van de hoofdzetel omgedoopt in het ‘Elisa Michiels en Lambertine Bonjeanplein’.
Vorige week sloten we het fotoalbum van het honderdjarig bestaan van de Brailleliga af. Nu gaan we dus op weg naar het tweehonderdjarig bestaan. Het begint in 2020, een jaar dat niemand snel zal vergeten.
Tijdens deze crisis heeft de Brailleliga, volledig naar de geest van haar oprichters, blijk gegeven van haar aanpassingsvermogen, samenhang en haar inzet voor blinde en slechtziende personen. Haar actie werd door de overheid als essentieel erkend, waardoor zij in mei na de eerste lockdown terug kon opengaan.
Het 'Low Vision'-project, dat in 2019 in samenwerking met Ergra Engelen werd opgestart, gaat in 2020 een testfase in. De terreinmedewerkers van de Brailleliga volgen een opleiding in low vision. In 2020 wordt de Brailleliga ook de officiële verdeler voor België van de LEGO Braille Bricks , een methodiek op basis van de beroemde bouwset om blinde of slechtziende kinderen braille aan te leren.
Verschillende nieuwigheden die in 2020 werden verwacht, werden uitgesteld tot 2021 of 2022. De eerste ‘Familiedag’, georganiseerd voor blinde en slechtziende kinderen en tieners, maar ook voor hun broers, zussen en ouders. Dit eerste evenement in de Tricoterie in Brussel trok een 100-tal deelnemers. Andere nieuwigheden waren het Technologiekamp met steun van de VRT en ‘De Warmste Week’ en de ‘Ondersteuningsweek’: een week die om het andere jaar wordt aangeboden aan de gezinnen van een blind of slechtziend kind. Dit is een gelegenheid om andere gezinnen en professionals op het gebied van de visuele handicap te ontmoeten en ideeën uit te wisselen.
De Brailleliga steunt sinds 2006 wetenschappelijk onderzoek. In het kader van haar honderdjarig bestaan heeft ze besloten om deze financiële steun in 2020 op te voeren. Voortaan zal ze om de twee jaar 120.000 euro schenken aan een onderzoeksproject. De eerste laureaat is BEGONIA, een project om glaucoom te detecteren en te diagnosticeren met behulp van artificiële intelligentie, ontwikkeld door verschillende Belgische ziekenhuizen.
In 2022 zet de Brailleliga haar missie voort om mensen te sensibiliseren over de visuele handicap en gaat ze op zomertournee door de 3 regio's van het land met de ‘Escape Room in the dark’, een meeslepende escape game die de speler in de schoenen van een persoon met een visuele handicap plaatst. Een timer, puzzels die in het schemerlicht en met de hulpmiddelen waarover personen met een visuele handicap beschikken, moeten worden opgelost. Het spel keert terug in maart 2023 op de Boekenbeurs van Brussel!
In 2023 opnieuw terug op de afspraak: de 20km van Brussel, de Week van de Brailleliga, de BrailleTech, talrijke beurzen, kampen, de Tombola, evenementen, enz. En nog steeds dezelfde ambitie voor de komende 100 jaar: blinde en slechtziende personen begeleiden op weg naar zelfstandigheid.